Hướng dẫn phân biệt nhanh thủy đậu và tay chân miệng: Nhìn là biết ngay

Bài viết có: 0 từ - thời gian đọc: 0 phút

29/05/2025 - 33 Lượt xem

Kích thước chữ

Mặc định
Lớn hơn

Chịu trách nhiệm về nội dung

Dược sĩ: Lê Thị Hằng

Là một trong số những Dược sĩ đời đầu của hệ thống nhà thuốc Pharmart.vn, Dược sĩ Lê Thị Hằng hiện đang Quản lý cung ứng thuốc và là Dược sĩ chuyên môn của nhà thuốc Pharmart.vn

Thông tin tác giả

Thủy đậu và tay chân miệng là hai bệnh truyền nhiễm phổ biến ở trẻ em, đặc biệt vào thời điểm giao mùa hoặc thời tiết nóng ẩm. Cả hai đều gây phát ban dạng mụn nước, khiến nhiều phụ huynh dễ nhầm lẫn trong giai đoạn đầu. Việc nhận diện đúng bệnh là chìa khóa để xử trí kịp thời, hạn chế biến chứng và tránh lây lan cho người xung quanh. Cùng Pharmart xem ngay bài viết dưới đây để nắm rõ cách phân biệt thủy đậu và tay chân miệng nhé!

Thủy đậu và tay chân miệng có phải là một bệnh không?

Không. Tuy có vài biểu hiện giống nhau như sốt, nổi mụn nước, nhưng thủy đậu và tay chân miệng là hai bệnh lý hoàn toàn khác nhau về nguyên nhân gây bệnh, cách lây lan, vị trí tổn thương trên cơ thể và diễn biến bệnh.

Cần phân biệt thủy đậu và tay chân miệng là hai bệnh khác nhau

Tiêu chí	Thủy đậu	Tay chân miệng
Nguyên nhân	Do virus Varicella-zoster (thuộc nhóm Herpes Virus)	Do nhóm Enterovirus (phổ biến là Coxsackie A16 hoặc EV71)
Mùa dễ bùng phát	Xuân – Hè (đặc biệt trong điều kiện thời tiết nóng ẩm)	Cuối Xuân đến đầu Thu, cao điểm từ tháng 3–5 và 9–11
Độ tuổi phổ biến	Tất cả mọi lứa tuổi, chủ yếu là từ 1 - 14 tuổi.	Trẻ dưới 5 tuổi, nhất là nhóm đang đi học nhà trẻ, mẫu giáo

Hướng dẫn cách phân biệt thủy đậu và tay chân miệng

Mặc dù cả hai bệnh đều xuất hiện mụn nước và sốt, nhưng nếu để ý kỹ, phụ huynh có thể dễ dàng nhận diện qua các dấu hiệu đặc trưng sau:

Con đường lây nhiễm

Thủy đậu	Tay chân miệng
Dịch hô hấp phát tán ho hoặc hắt hơi Dịch từ các mụn nước trên da Vật dụng tiếp xúc với mầm bệnh Truyền từ mẹ sang có nếu mẹ mắc thủy đậu khi mang thai	Dịch hô hấp phát tán ho hoặc hắt hơi Dịch từ các mụn nước trên da Vật dụng tiếp xúc với mầm bệnh Lây truyền qua phân người bệnh

Phân biệt con đường lây nhiễm của hai bệnh

Đặc điểm nốt mụn

Tiêu chí	Thủy đậu	Tay chân miệng
Vị trí mụn nước	Mọc rải rác toàn thân: da đầu, mặt, ngực, lưng, tay chân	Tập trung ở lòng bàn tay, lòng bàn chân, vùng mông, quanh và trong miệng
Hình dạng – kích thước	Mụn to 5 - 10mm, chứa dịch trong, mọc theo từng đợt	Mụn nhỏ 2- 3mm, đôi khi có bóng nước
Diễn tiến mụn	Mụn có thể ở nhiều giai đoạn cùng lúc: mọc mới – vỡ – đóng vảy	Mụn hiếm khi vỡ, tự tiêu biến sau 5–7 ngày
Mức độ lan rộng	Lan khắp cơ thể, có thể rất nhiều nốt nếu không kiểm soát tốt	Chủ yếu ở vùng tì đè – tiếp xúc, ít khi lan toàn thân
Loét miệng	Ít gặp, nếu có thường nhẹ	Rất thường gặp, gây đau, trẻ bỏ ăn, khó uống nước
Nguy cơ nhiễm trùng da	Cao nếu mụn bị gãi, vỡ, không chăm sóc đúng cách	Thấp hơn, nhưng nếu mụn nước bị nhiễm khuẩn thì cũng có nguy cơ biến chứng da

Sự khác biệt giữa mụn thủy đậu và tay chân miệng

Sự khác biệt giữa mụn thủy đậu và tay chân miệng

Triệu chứng khác kèm theo

Đối với bệnh thủy đậu:

Sốt nhẹ 1–2 ngày đầu
Mệt mỏi, chán ăn, buồn nôn
Trường hợp nặng: sốt cao, nhiễm trùng da thứ phát

Đối với bệnh tay chân miệng:

Sốt cao (38,5–39°C) ngay từ đầu
Loét miệng gây đau, trẻ bỏ ăn, quấy khóc
Có thể nôn ói, co giật, li bì nếu nặng

Một số triệu chứng kèm theo khi mắc thủy đậu hoặc tay chân miệng

Một số triệu chứng kèm theo khi mắc thủy đậu hoặc tay chân miệng

Các đặc điểm phân biệt thủy đậu và tay chân miệng khác

Tiêu chí	Thủy đậu	Tay chân miệng
Biến chứng nguy hiểm	Viêm phổi, nhiễm trùng da, viêm não, sẹo xấu	Viêm não, viêm màng não, phù phổi, suy tuần hoàn,...
Điều trị	Chủ yếu điều trị triệu chứng. Trường hợp nặng có thể dùng Acyclovir	Điều trị triệu chứng tùy theo phân độ. Với ca do EV71 cần theo dõi sát và nhập viện
Phòng ngừa	Có vắc xin phòng ngừa hiệu quả, nên tiêm đủ 2 mũi	Chưa có vắc xin chính thức, chủ yếu vệ sinh, tránh tiếp xúc

Lưu ý cách xử trí ban đầu khi có dấu hiệu mắc bệnh

Những lưu ý khi chưa xác định đúng tình trạng bệnh

Khi chưa xác định rõ trẻ bị thủy đậu hay tay chân miệng, phụ huynh cần:

Cách ly trẻ khỏi môi trường học tập, sinh hoạt tập thể.
Không tự ý sử dụng thuốc bôi lên nốt mụn hoặc thuốc kháng sinh không kê đơn.
Không gãi, cạy nốt mụn vì dễ gây nhiễm trùng.
Theo dõi biểu hiện sốt, mệt, loét miệng, nốt phát ban → nếu có dấu hiệu nặng, cần đưa trẻ đi khám ngay.
Bổ sung nước, điện giải (oresol), dinh dưỡng mềm, dễ tiêu. Ưu tiên chế độ nghỉ ngơi.

Một số câu hỏi thường gặp về bệnh thủy đậu - tay chân miệng

Tay chân miệng có bị nổi toàn thân không?

→ Không. Mụn thường chỉ tập trung ở lòng bàn tay, bàn chân, mông và vùng quanh miệng.

Tay chân miệng có để lại sẹo không?

→ Hiếm. Nếu không bị nhiễm trùng hoặc không gãi, mụn sẽ tự xẹp và biến mất mà không để lại dấu vết.

Thủy đậu có gây đau miệng không?

→ Không. Thủy đậu chủ yếu gây mụn ngoài da. Đau miệng là triệu chứng đặc trưng của tay chân miệng.

Có vắc xin phòng ngừa hai bệnh này không?

→ Chỉ có vắc xin phòng ngừa thủy đậu, được khuyến cáo tiêm 2 mũi từ sau 12 tháng tuổi. Tay chân miệng chưa có vắc xin phổ cập, dù đã thử nghiệm vắc xin EV71 ở một số quốc gia, trong đó có Việt Nam.

Vacxin ngừa tay chân miệng đang được thử nghiệm ở Việt Nam

Vacxin ngừa tay chân miệng đang được thử nghiệm ở Việt Nam

Thủy đậu và tay chân miệng đều là những bệnh truyền nhiễm dễ lây, dễ nhầm. Việc phân biệt đúng thủy đậu và tay chân miệng cũng như cách xử trí đúng ngay từ đầu giúp giảm nguy cơ biến chứng và bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Hãy chủ động tiêm phòng cho trẻ (nếu có vắc xin), giữ gìn vệ sinh cá nhân và theo dõi sát các biểu hiện bất thường để đưa trẻ đến cơ sở y tế kịp thời. Liên hệ ngay Hotline 1900 6505 nếu cần giải đáp bất kỳ vấn đề sức khỏe nào, Dược sĩ Pharmart luôn sẵn sàng tư vấn chi tiết và tận tình!