Phân biệt sởi và tay chân miệng: Nhận biết đúng để xử lý kịp thời

Bài viết có: 0 từ - thời gian đọc: 0 phút

05/06/2025 - 185 Lượt xem

Kích thước chữ

Mặc định
Lớn hơn

Chịu trách nhiệm về nội dung

Dược sĩ: Đoàn Kim Trâm

DS. Đoàn Kim Trâm - Cố vấn chuyên môn, Dược sĩ đào tạo cho hệ thống nhà thuốc Pharmart.vn.

Thông tin tác giả

Sởi và tay chân miệng là hai bệnh truyền nhiễm phổ biến ở trẻ nhỏ, dễ lây lan và có thể gây biến chứng nghiêm trọng nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời. Cả hai đều có biểu hiện sốt và phát ban, khiến nhiều phụ huynh dễ nhầm lẫn. Tuy nhiên, dấu hiệu lâm sàng và mức độ nguy hiểm của mỗi bệnh lại khác biệt rõ ràng.

Bệnh sởi và tay chân miệng có giống nhau không?

→ Không. Dù đều có biểu hiện sốt và nổi ban, hai bệnh này do các loại virus khác nhau gây ra, biểu hiện tổn thương và biến chứng cũng khác nhau.

Tiêu chí	Sởi	Tay chân miệng
Virus gây bệnh	Virus sởi (thuộc nhóm Paramyxoviridae)	Coxsackie A16, Enterovirus 71...
Đường lây truyền	Hô hấp – giọt bắn	Tiêu hóa, nước bọt, tiếp xúc trực tiếp với mụn nước, phân
Đặc điểm nổi bật	Sốt cao, ban đỏ toàn thân, mắt đỏ, hạt Koplik	Mụn nước ở tay – chân – miệng, loét miệng, sốt nhẹ hoặc vừa
Đối tượng dễ mắc	Trẻ chưa tiêm đủ vắc xin sởi, từ 9 tháng – 5 tuổi	Trẻ 6 tháng – 5 tuổi, đặc biệt môi trường nhà trẻ, mẫu giáo
Thời điểm dễ mắc	Mùa đông – xuân	Mùa hè – đầu thu, cao điểm từ tháng 3 – 5 và 9 – 11

Đừng nhầm lẫn, sởi và tay chân miệng là hai bệnh khác nhau hoàn toàn

Hướng dẫn phân biệt triệu chứng bệnh sởi và tay chân miệng

Tiêu chí	Sởi	Tay chân miệng
Giai đoạn khởi phát	Sốt cao (39–40°C), ho, sổ mũi, mắt đỏ	Sốt nhẹ đến vừa (38–39°C), đau họng, biếng ăn
Ban/Nốt đặc trưng	Ban đỏ dạng dát sẩn, lan từ sau tai → mặt → thân mình → tay chân	Mụn nước ở lòng bàn tay, bàn chân, quanh miệng và mông
Loét miệng	Không loét. Có thể xuất hiện hạt Koplik (chấm trắng ở niêm mạc má)	Có loét miệng gây đau, khiến trẻ bỏ bú, quấy khóc
Triệu chứng kèm theo	Ho, mệt mỏi, chảy nước mũi, mắt đỏ	Mệt, đau miệng, tiêu chảy nhẹ, có thể nôn
Diễn tiến bệnh	7–10 ngày. Nguy cơ biến chứng cao nếu không theo dõi sát	5–7 ngày, cần theo dõi sát 3–5 ngày đầu – dễ xuất hiện biến chứng thần kinh
Biến chứng nguy hiểm	Viêm phổi, viêm não, viêm tai giữa	Viêm màng não, viêm cơ tim, phù phổi cấp, tử vong nếu không phát hiện kịp thời

Nhìn nốt mụn ba mẹ có thể phân biệt sởi và tay chân miệng

Khác với sởi, bệnh tay chân miệng chỉ nổi mụn nước quanh miệng, tay chân

Điều trị sởi và tay chân miệng khác nhau như thế nào?

Yếu tố	Điều trị sởi	Điều trị tay chân miệng
Thuốc đặc trị	Không có thuốc đặc trị virus	Không có thuốc đặc trị virus
Điều trị triệu chứng	- Hạ sốt (paracetamol) - Nghỉ ngơi, uống nhiều nước - Vitamin A liều cao theo chỉ định	- Hạ sốt (paracetamol) - Bù nước, nghỉ ngơi - Gel bôi giảm đau miệng nếu loét nhiều
Theo dõi biến chứng	Viêm phổi, viêm não, suy hô hấp, cần nhập viện nếu có biểu hiện lừ đừ, co giật	Biến chứng thần kinh (run tay, giật mình, mạch nhanh), cần theo dõi sát trong 3–5 ngày đầu
Không nên dùng	Aspirin, kháng sinh nếu không có bội nhiễm	Corticoid, aspirin nếu không có chỉ định bác sĩ

Phòng ngừa sởi và tay chân miệng hiệu quả

Yếu tố	Phòng bệnh sởi	Phòng bệnh tay chân miệng
Tiêm chủng	Tiêm vắc xin sởi (mũi 1: 9 tháng; mũi 2: 18 tháng theo lịch tiêm chủng mở rộng)	Chưa có vắc xin tại Việt Nam (đang trong nghiên cứu)
Vệ sinh – tiếp xúc	Tránh tiếp xúc người nghi mắc bệnh, đeo khẩu trang khi ra nơi đông người	Rửa tay bằng xà phòng sau đi vệ sinh, thay tã Khử khuẩn đồ chơi, vật dụng trẻ dùng
Tăng đề kháng	Ăn uống đủ chất, bổ sung vitamin A, giữ môi trường thông thoáng	Cho trẻ nghỉ ngơi hợp lý, tránh đưa trẻ đến nơi đông người khi có dịch

Những băn khoăn thường gặp của cha mẹ về bệnh sởi & tay chân miệng

Cha mẹ nên làm gì khi chưa chắc con mắc sởi hay tay chân miệng?

→ Cách ly tạm thời trẻ, theo dõi sát 1–2 ngày đầu, đưa đi khám sớm nếu có sốt cao, nổi ban/mụn nước, hoặc trẻ lừ đừ.

Trẻ bị sởi có loét miệng không?

→ Không. Sởi có thể có hạt Koplik (chấm trắng nhỏ ở niêm mạc má), nhưng không gây loét đau như tay chân miệng.

Tay chân miệng có sốt cao như sởi không?

→ Phần lớn chỉ sốt nhẹ đến vừa. Nếu sốt > 39°C kéo dài, cần theo dõi nguy cơ biến chứng thần kinh.

Có vắc xin phòng tay chân miệng không?

→ Chưa có. Hiện tại ở Việt Nam vacxin tay chân miệng đang được thử nghiệm tại 1 số bệnh viện.

Sởi và tay chân miệng đều là những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm nếu không được nhận biết và chăm sóc đúng cách. Dù có những triệu chứng khởi đầu giống nhau, hai bệnh này khác biệt rõ rệt ở đặc điểm tổn thương, diễn tiến và nguy cơ biến chứng.

Phụ huynh cần nắm rõ dấu hiệu đặc trưng của từng bệnh để xử trí đúng ngay từ đầu. Khi có bất kỳ nghi ngờ nào, đừng tự điều trị tại nhà – hãy đưa trẻ đến cơ sở y tế uy tín để được chẩn đoán và hướng dẫn chăm sóc. Chia sẻ bài viết của Pharmart cho cộng đồng cha mẹ để cùng nhau bảo vệ sức khỏe con trẻ!