Viêm họng hạt có lây không? Top 4 con đường lây lan bạn cần biết

Viêm họng hạt là bệnh lý đường hô hấp thường gặp, đặc biệt ở đối tượng trẻ em từ 5 đến 15 tuổi. Nhiều phụ huynh băn khoăn viêm họng hạt có lây không và bệnh có thể lây lan của những đường nào. Trong bài viết này Pharmart sẽ giải đáp tường tận thắc mắc và đưa ra các lời khuyên hữu ích nhất cho người bệnh cũng như người thân.

Viêm họng hạt là bệnh gì? Khác gì viêm họng thông thường?

Bệnh viêm họng hạt là viêm họng mạn tính, có thể dễ dàng quan sát thấy các hạt màu đỏ hoặc hạt mủ trắng phía trong vòm họng. Triệu chứng gồm đau rát, vướng cổ, nuốt đau, kèm sốt tương tự như viêm họng cấp. Nếu không điều trị đúng, viêm họng hạt có thể trở nên ngày càng nặng hơn, gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm.

Các “hạt” xuất hiện trên vòm họng là do tình trạng viêm bị kéo dài, tái đi tái lại nhiều lần khiến cho các hạt lympho - một loại tế bào miễn dịch của cơ thể phải hoạt động quá mức và bị phình to lên.

Viêm họng hạt do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra, phổ biến nhất là do viêm họng cấp tái phát, trào ngược dạ dày, viêm xoang, viêm mũi dị ứng, hoặc do tiếp xúc thường xuyên với khói bụi, thuốc lá.

Hình ảnh vòm họng của bệnh nhân bị viêm họng hạt

Mời các bạn theo dõi bảng dưới đây để nhận biết sự khác biệt của viêm họng hạt và viêm họng cấp: 

Viêm họng hạt có lây không?

Bản chất bệnh viêm họng hạt KHÔNG lây trực tiếp từ người bệnh sang người khác. Tuy nhiên, nếu nguyên nhân gây bệnh là do virus thì các virus đường hô hấp lại dẫn dễ dàng lan ra không khí, bám vào đồ vật và lây nhiễm nhanh chóng cho người khác. 

Khi nào viêm họng hạt KHÔNG lây?

Viêm họng hạt không lây trong trường hợp không do nhiễm trùng mà xuất phát từ các nguyên nhân sau:

• Trào ngược dạ dày thực quản: Dịch acid trào ngược lên họng gây kích ứng niêm mạc.

• Dị ứng với môi trường ô nhiễm: Như bụi mịn, khói, hóa chất… gây viêm kéo dài.

• Thói quen sinh hoạt không lành mạnh: Hút thuốc lá, uống rượu bia thường xuyên khiến niêm mạc họng bị tổn thương mãn tính.

Với các nguyên nhân này, viêm họng hạt là tình trạng viêm không do vi khuẩn hoặc virus, nên không có khả năng lây lan sang người khác.

Bệnh viêm họng hạt lây con đường nào?

Viêm họng hạt có thể lây lan nếu nguyên nhân là do virus hoặc vi khuẩn gây viêm họng cấp, sau đó không được điều trị dứt điểm. Bệnh dễ lây trong môi trường đông người, kín gió, đặc biệt khi tiếp xúc gần với người mắc bệnh.

Viêm họng hạt có lây không? Lây theo con đường nào?

Lây qua đường hô hấp

Khi người bệnh ho, hắt hơi, thở mạnh hoặc nói chuyện, các giọt bắn siêu nhỏ chứa virus, vi khuẩn sẽ phát tán trong không khí. Người lành hít phải sẽ bị vi khuẩn, virus gây bệnh tấn công. Virus có thể tồn tại trong không khí vài phút đến vài giờ, đặc biệt trong không gian kín, ít thông gió.

Con đường này có tốc độ lây lan rất nhanh và có thể lây cho nhiều người cùng lúc nếu không đeo khẩu trang hoặc không giữ khoảng cách. Đây là con đường lây chính trong cộng đồng, đặc biệt vào mùa lạnh hoặc trong lớp học, văn phòng.

Lây qua tiếp xúc trực tiếp

Virus, vi khuẩn từ nước bọt, dịch tiết mũi họng của người bệnh có thể bám lên tay hoặc da. Khi bắt tay, ôm hoặc tiếp xúc gần, mầm bệnh truyền sang người lành. Nếu sau đó chạm tay lên miệng, mũi hoặc mắt thì khả năng lây nhiễm sẽ rất cao. 

Tiếp xúc trực tiếp là con đường lây lan nhanh chóng nhưng chỉ giới hạn trong phạm vi tiếp xúc gần. Con đường này thường xảy ra trong gia đình có trẻ em hoặc khi thiếu ý thức vệ sinh.

Lây qua dùng chung đồ cá nhân

Bề mặt các vật dụng cá nhân của người bệnh như bát, đũa, khăn mặt, bàn chải đánh răng chính là nơi tích tụ vi khuẩn, virus gây bệnh. Khi người khác sử dụng chung, mầm bệnh truyền qua niêm mạc miệng – họng.

Vì chỉ bị lây nhiễm khi dùng chung đồ dùng không được vệ sinh sạch sẽ, nên con đường này có tốc độ lây lan ở mức trung bình. Trẻ em và người trong cùng gia đình dễ bị lây qua đường này nếu không chú ý.

Lây qua tiếp xúc với bề mặt có virus/vi khuẩn

Bề mặt như tay nắm cửa, bàn học, nút bấm thang máy... có thể chứa mầm bệnh từ giọt bắn hoặc tay người bệnh. Người khỏe mạnh nếu chạm vào rồi vô tình đưa tay lên miệng, mũi, mắt sẽ tạo điều kiện cho virus, vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể.

Tốc độ lây lan chậm hơn so với các đường lây khác. Tuy nhiên, kiểu lây lan này lại rất nguy hiểm vì khó kiểm soát. Virus có thể sống trên bề mặt từ vài giờ đến vài ngày tùy loại, nhiệt độ và độ ẩm môi trường.

Viêm họng hạt có thể lây qua 4 con đường

Điều trị viêm họng hạt như thế nào?

Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Bạn nên đi khám ngay khi có các dấu hiệu bất thường sau:

• Đau họng dữ dội, không thuyên giảm sau 5–7 ngày.

• Sốt cao trên 38.5°C, kéo dài hoặc không đáp ứng với thuốc hạ sốt.

• Nổi hạch dưới hàm hoặc vùng cổ.

• Khó thở, khàn tiếng kéo dài.

• Đã từng bị viêm họng hạt nhiều lần, có tiền sử trào ngược, viêm mũi xoang mạn tính.

Bác sĩ kiểm tra họng để chẩn đoán viêm họng hạt

Điều trị nội khoa

Các nhóm thuốc thường dùng trong điều trị bệnh viêm họng hạt:

• Thuốc hạ sốt, giảm đau: Ibuprofen, Paracetamol (Acetaminophen)...

• Thuốc kháng viêm: alphachymotrypsin, prednisolone

• Thuốc kháng sinh (nếu do vi khuẩn): amoxicillin, cefuroxim, azithromycin

• Thuốc chống dị ứng (nếu có yếu tố dị ứng): loratadin, cetirizine, fexofenadine

• Thuốc trị trào ngược (nếu viêm họng do trào ngược dạ dày thực quản): omeprazole, omeprazole, domperidone

• Dung dịch súc họng – xịt họng: povidone iodine, benzydamine, hexetidine

Lưu ý khi dùng thuốc:

• Không tự ý sử dụng kháng sinh khi chưa có chỉ định bác sĩ chuyên môn.

• Tuân thủ đủ liều – đúng thời gian điều trị để tránh kháng thuốc.

• Không kết hợp nhiều loại xịt họng, thuốc ngậm cùng lúc nếu chưa rõ tương tác.

• Trẻ em, phụ nữ mang thai, phụ nữ cho con bú cần dùng thuốc theo hướng dẫn chi tiết của bác sĩ, dược sĩ.

Điều trị bằng phương pháp tự nhiên

• Súc miệng bằng nước muối ấm: Giúp làm sạch họng, giảm viêm, sát khuẩn nhẹ. Nên thực hiện 2–3 lần/ngày sau khi ăn và trước khi đi ngủ. Lưu ý: Không dùng nước muối quá mặn, dễ gây kích ứng niêm mạc.

• Uống nước ấm thường xuyên: Giúp làm dịu họng, giữ ẩm niêm mạc, giúp đẩy chất nhầy ra ngoài. Ưu tiên nước lọc, nước trà gừng loãng hoặc nước mật ong.

• Xông họng bằng tinh dầu thiên nhiên: Giúp thông mũi họng, kháng khuẩn, làm loãng dịch tiết.
  Bạn có thể dùng tinh dầu khuynh diệp, bạc hà, tràm gió, … xông 5–10 phút/ngày. Tránh xông quá gần hoặc quá lâu gây bỏng hơi.

• Uống nước chanh mật ong: Rất tốt cho người bị viêm họng hạt, giúp làm dịu niêm mạc họng, tăng sức đề kháng. Ngoài ra, mật ong còn hỗ trợ kháng viêm nhẹ.
  Bạn nên uống 2 lần mỗi ngày vào buổi sáng và buổi tối trước khi đi ngủ. Lưu ý rằng phương pháp này không dùng được cho trẻ

• Giữ ấm vùng cổ – ngực: Phương pháp này tuy đơn giản nhưng lại rất hiệu quả, đặc biệt thích hợp vào mùa đông hoặc khi vừa tắm xong, giúp ngăn gió lạnh làm nặng thêm triệu chứng.

Một số biện pháp tự nhiên đơn giản nhưng cải thiện viêm họng rất hiệu quả

Cách phòng ngừa viêm họng hạt

Đối với người chưa mắc bệnh:

• Giữ vệ sinh răng miệng hàng ngày: đánh răng sáng – tối, súc miệng sau ăn.

• Đeo khẩu trang khi ra ngoài: đặc biệt ở nơi ô nhiễm, bụi, nhiều khói.

• Tránh tiếp xúc gần người đang viêm họng, cảm cúm.

• Giữ ấm vùng cổ – ngực khi trời lạnh hoặc nằm điều hòa.

• Hạn chế rượu bia, thuốc lá

• Uống đủ nước mỗi ngày để giữ ẩm niêm mạc họng.

• Tăng sức đề kháng: ăn đủ chất, bổ sung vitamin C, luyện tập thể dục đều đặn.

• Điều trị dứt điểm các bệnh liên quan như viêm xoang, trào ngược dạ dày nếu có.

Đối với người đang mắc viêm họng hạt:

• Tránh nói to, la hét hoặc nói nhiều gây tổn thương niêm mạc họng.

• Không dùng chung đồ cá nhân như khăn mặt, ly nước, bàn chải đánh răng.

• Hạn chế ăn đồ cay nóng, lạnh sâu hoặc quá chua.

• Tái khám định kỳ nếu triệu chứng kéo dài hoặc tái phát nhiều lần.

• Tuân thủ đúng hướng dẫn điều trị của bác sĩ, không tự ý ngưng thuốc.

• Thường xuyên dọn dẹp không gian sống sạch sẽ, thoáng mát, tránh khói bụi.

• Súc miệng bằng nước muối ấm mỗi ngày để giảm viêm và ngăn vi khuẩn phát triển.

Một số băn khoăn thường gặp khi mắc viêm họng hạt

Viêm họng hạt có lây cho trẻ nhỏ không?

Bệnh có nguy cơ lây nhiễm cao cho trẻ nhỏ. Như đã giải thích ở trên, nếu viêm họng hạt do virus, vi khuẩn gây ra thì hoàn toàn có thể lây cho trẻ nhỏ thông qua tiếp xúc gần, ho – hắt hơi, dùng chung đồ dùng. Trẻ nhỏ có hệ miễn dịch yếu nên dễ bị nhiễm hơn người lớn. Nếu người trong gia đình hoặc người trực tiếp chăm sóc bé bị viêm họng hạt thì cần đặc biệt lưu ý các phương pháp phòng ngừa để hạn chế lây lan cho trẻ.

Bệnh có tái phát sau khi điều trị không?

Có. Viêm họng hạt rất dễ tái phát nếu:

• Không điều trị triệt để nguyên nhân nền (viêm xoang, trào ngược dạ dày...)

• Tiếp xúc thường xuyên với môi trường nhiều khói bụi, ô nhiễm

• Sức đề kháng kém, không giữ vệ sinh miệng họng

Viêm họng hạt có cần dùng kháng sinh không?

Chỉ dùng kháng sinh khi có biểu hiện nhiễm khuẩn rõ ràng (có nhiều đờm xanh hoặc đờm đục). Nếu bệnh do virus hoặc yếu tố không nhiễm trùng (dị ứng, trào ngược dạ dày thực quản, rượu bia,...), dùng kháng sinh không có tác dụng mà có thể gây hại. Bệnh nhân không được tùy tiện sử dụng kháng sinh mà cần có chỉ định của bác sĩ.

Người mắc viêm họng hạt cần kiêng gì?

• Kiêng đồ ăn cay nóng, chiên rán, lạnh sâu.

• Kiêng rượu bia, thuốc lá

• Hạn chế nói to, nói nhiều gây kích ứng họng. 

• Không ăn thực phẩm cứng, khô có thể gây tổn thương niêm mạc họng.

• Tránh môi trường ô nhiễm, bụi bặm, khói hóa chất.

Vậy nên, bạn đừng chủ quan với các dấu hiệu viêm họng kéo dài và tái lại nhiều lần. Hãy chủ động chăm sóc sức khỏe bản thân và gia đình, áp dụng các biện pháp điều trị và phòng ngừa mà Pharmart.vn đã trình bày trong ở trên. Bài viết đã giải đáp chi tiết cho câu hỏi viêm họng hạt có lây không. Hãy gọi đến Hệ thống nhà thuốc Pharmart qua hotline 1900 6505 nếu cần tư vấn bất cứ vấn đề gì liên quan đến sức khỏe.