Công dụng của cây lược vàng chữa viêm họng: Hiệu quả ra sao?

Cây lược vàng là gì? Có công dụng gì với người viêm họng?

Cây lược vàng là một thảo dược tự nhiên được dùng nhiều trong y học dân gian. Cây có xuất xứ từ Mexico sau đó đi thực sang Nga và Việt Nam rồi mới dần trở nên phổ biến ở một số tỉnh như Thanh Hóa, Nghệ An,...

Cây lược vàng trị viêm họng: Công dụng, cách dùng và lưu ý cần biết

Cây lược vàng trị viêm họng: Công dụng, cách dùng và lưu ý cần biết

Một vài đặc điểm của cây lược vàng

Cây lược vàng không chỉ được biết đến với khả năng chữa bệnh mà còn được trồng rất nhiều để làm cảnh. Một phần là nhờ đặc điểm hình thái và khả năng thích nghi, sinh trưởng của cây.

Tiêu chí	Thông tin
Tên khoa học	Callisia fragrans (Lindl.) Woodson
Tên gọi dân gian	Lan vòi, lan rũ, đại lan vòi, cây bạch tuộc, giả khóm, rai lá phất dũ.
Đặc điểm	Cây thân thảo, sống lâu năm, cao từ 15 - 40cm. Thân phân thành nhiều đốt dài từ 1 - 2cm, nhánh khoảng 10cm. Lá đơn, mọc so le với phiến lá hình ngọn giáo dài 15 - 20cm, mặt nhẵn, đậm ở trên, nhạt ở dưới. Hoa xếp thành trục dài, cong thành chùm. Cụm hoa gồm 6 - 12 bông, màu trắng.
Công dụng theo dân gian	Thanh nhiệt, giải độc, tiêu viêm, hóa đàm, nhuận phế, lợi thủy. Trị viêm họng, ho, mụn nhọt, nóng trong người, tiểu đường, viêm loét dạ dày,...

Cây lược vàng với phiến lá to và hoa xếp trục dài

Cây lược vàng với phiến lá to và hoa xếp trục dài

Thành phần dược tính của cây lược vàng

Là một trong mẹo dân gian chữa viêm họng được ứng dụng rộng rãi, nhiều nghiên cứu khoa học đã được thực hiện để tìm hiểu về loại dược liệu này. Trong quá trình đó cũng phát hiện nhiều hợp chất có tác dụng lên sức khỏe như:

Thành phần	Công dụng chính	Dẫn chứng khoa học
Flavonoid (kaempferol, quercetin, rutin)	Chống oxy hóa, kháng viêm, giảm đau, kháng khuẩn.	Nghiên cứu của Nguyễn Thị Hồng Vân và cộng sự tại Đại học Y Dược TP.HCM, Việt Nam năm 2017. Nghiên cứu sử dụng sắc ký lỏng hiệu năng cao để phân tích chiết xuất ethanol của cây. Qua đó xác định được hàm lượng quercetin và kaempferol cao.
Steroid glycoside (β-sitosterol)	Chống viêm, giảm sưng, giảm kích ứng niêm mạc. Tăng cường miễn dịch, hỗ trợ tái tạo mô bị tổn thương do viêm nhiễm.	Nghiên cứu được thực hiện bởi Ivanova A tại Viện Nghiên cứu Dược lý, Moscow, Nga năm 2016. Sử dụng chiết xuất ethanol của cây lược vàng lên chuột bị viêm phù chân. Kết quả cho thấy khả năng giảm viêm cấp tính tương đương với NSAID.
Polysaccharide	Tăng cường miễn dịch, đẩy nhanh tốc độ lành vết thương sau viêm, nhiễm trùng.	Nghiên cứu được thực hiện bởi Petrova M tại Đại học Y khoa Quốc gia Nga, Moscow năm 2019. Nghiên cứu in vitro chứng minh polysaccharide từ cây lược vàng kích thích sản xuất cytokine (IL-6, TNF-α) và interferon và tăng cường miễn dịch.
Chất phenolic (axit chlorogenic)	Chống oxy hóa, giảm ảnh hưởng của các gốc tự do, kháng khuẩn, giảm viêm nhẹ.	Nghiên cứu được thực hiện bởi Sokolov V tại iện Hàn lâm Khoa học Nga, St. Petersburg năm 2015. Sử dụng sắc ký khí xác định trong dịch chiết cây lược vàng có axit chlorogenic và các phenolic cho hoạt tính kháng khuẩn mạnh, ức chế S. aureus.
Dầu dễ bay hơi (essential oils)	Kháng khuẩn nhẹ, giảm kích ứng, làm dịu niêm mạc họng và hỗ trợ long đờm.	Nghiên cứu được thực hiện bởi Trần Văn Minh tại Viện Công nghệ Sinh Học, Hà Nội, Việt Nam năm 2018. Tinh dầu của cây được chiết xuất bằng phương pháp chưng cất hơi nước cho hoạt tính kháng khuẩn nhẹ và giảm kích ứng họng khi dùng súc miệng.
Vitamin và khoáng chất (vitamin C, B, kali, canxi)	Tăng đề kháng và cải thiện sức khỏe tổng thể. Vitamin C giúp đẩy nhanh quá trình phục hồi, chống oxy hóa.	Nghiên cứu được thực hiện bởi Kovalenko S tại Đại học Y Dược Kyiv, Ukraine năm 2014. Phân tích cho thấy cây lược vàng chứa vitamin C, kali, canxi có tác dụng cải thiện miễn dịch, phục hồi mô ở bệnh nhân viêm họng, nhiễm trùng hô hấp.

4 cách sử dụng cây lược vàng chữa viêm họng hiệu quả

Các tài liệu dân gian và nghiên cứu khoa học đều đã chứng minh công dụng của cây lược vàng chữa viêm họng. Nhưng để có được hiệu quả tốt nhất, mọi người cần phải biết cách dùng đúng như hướng dẫn dưới đây.

Nhai lá lược vàng tươi

Cách dùng cây lược vàng trị viêm họng đơn giản, cho hiệu quả rõ rệt chính là nhai lá tươi. Khi đó, các chất có trong lá sẽ nhanh chóng thẩm thấu, tác động trực tiếp lên niêm mạc miệng cũng như vùng viêm họng. Nhờ đó mà giảm nhanh các triệu chứng cũng như mang đến cảm giác dễ chịu hơn cho người bệnh.

Để thực hiện phương pháp này, bạn cần làm theo hướng dẫn sau:

Chọn 3 - 4 lá bánh tẻ của cây lược vàng còn tươi đem rửa sạch và để ráo nước.
Cắt lá thành các miếng vừa miệng rồi nhai và nuốt lấy phần nước.
Mỗi lần nhai khoảng 5 - 10 phút để lấy phần nước còn bỏ bã lá.
Người bệnh nên nhai ngày 2 - 3 lần sau bữa ăn và liên tục các ngày cho đến khi triệu chứng thuyên giảm.

Lưu ý khi nhai lá lược vàng:

Lá có vị hơi chua và đắng nên một số người có thể không nhai được.
Khi nhai, có thể thêm một ít muối hạt để tăng khả năng sát khuẩn, chống viêm.

Lá lược vàng tươi với phiến dài, màu xanh đậm

Lá lược vàng tươi với phiến dài, màu xanh đậm

Sắc nước uống

Cách sắc nước cây lược vàng trị viêm họng đã được biết đến, áp dụng nhiều trong y học cổ truyền. Phương pháp này tuy đơn giản nhưng nước uống thu được lại có tác dụng giải độc, giảm viêm rõ rệt.

Cách sắc nước uống từ cây lược vàng như sau:

Chuẩn bị: Lấy 5 - 6 lá lược vàng bánh tẻ còn tươi đem rửa sạch và cho vào nồi thêm 2 bát nước.
Sau đó đun sôi rồi giảm lửa đến khi lượng nước chỉ còn lại 1 nửa.
Phần nước sắc được chia thành 2 phần để dùng trong ngày, liên tục khoảng 3 - 5 ngày đến khi triệu chứng cải thiện.

Lưu ý:

Chỉ nên sử dụng tối đa 5 - 6 lá/ngày để tránh bị quá liều.
Nước sắc lá lược vàng này cũng có thể được dùng để điều trị bệnh ngoài da.

Kết hợp với mật ong

Để tăng công dụng của cây lược vàng chữa viêm họng người có thể kết hợp thêm với mật ong. Không những vậy, mật ong còn giúp tăng cường miễn dịch, cung cấp nhiều chất oxy hóa và năng lượng cho cơ thể người bệnh.

Cách kết hợp lá cây lược vàng và mật ong như sau:

Chuẩn bị 5 lá lược vàng tươi đem rửa sạch với nước muối loãng rồi để ráo.
Sau đó đem lá đi giã nát hoặc xay rồi cho 10ml mật ong vào trộn đều.
Hỗn hợp thu được đem hấp cách thủy trong 10 - 15 phút rồi để nguội và ngậm, nuốt lấy nước còn bỏ bã.

Lưu ý:

Không nên cho quá nhiều mật ong vì sẽ dẫn tới ngọt quá, dễ gây sặc.
Nên chọn lá bánh tẻ, không dùng quá già vì vị chát, đắng nhiều.

Hỗn hợp lá lược vàng giã nát trộn với mật ong trị viêm họng

Hỗn hợp lá lược vàng giã nát trộn với mật ong trị viêm họng

Ngâm rượu lược vàng

Một cách dùng lược vàng chữa viêm họng được nhiều người sử dụng là dùng lá cây ngâm rượu. Phương pháp này tương tự như chiết xuất bằng ethanol trong phòng thí nghiệm. Khi đó, rượu thu được sẽ chứa nhiều hoạt chất mang tác dụng dược lý của cây như khả năng kháng khuẩn, chống viêm.

Để thu được dung dịch chứa nhiều hoạt chất nhất cần ngâm đủ thời gian, đúng cách theo hướng dẫn sau:

Lấy 1 đoạn thân của cây lược vàng đem rửa sạch với nước muối loãng rồi thái mỏng.
Sau đó, cho phần dược liệu đã thái vào bình thủy tinh thêm rượu trắng 40 độ đến ngập bề mặt.
Đậy kín ngâm tối thiểu 14 ngày.
Mỗi lần chỉ nên uống 1 muỗng canh trước bữa ăn khoảng 30 phút và liên tục trong khoảng 7 - 10 ngày.
Nếu bệnh vẫn không hết có thể dùng thêm 7 ngày nữa.

Lưu ý:

Cần sử dụng rượu trắng từ 40 độ trở lên và phải đủ thời gian để thu được hoạt chất với nồng độ cao nhất.
Không nên lạm dụng rượu ngâm cây lược vàng mà chỉ dùng lượng vừa đủ để tránh bị say hay đau dạ dày.

Những lưu ý khi sử dụng cây lược vàng chữa viêm họng

Khi sử dụng cây lược vàng trị viêm họng người dùng ngoài tham khảo các phương pháp trên còn cần lưu ý một số điểm sau:

Không nên quá lạm dụng cây để tránh gặp phải các tác dụng phụ như phát ban, dị ứng, nổi mẩn,...
Những cách trên chỉ mang tính chất tham khảo và có tác dụng hỗ trợ điều trị. Trường hợp nặng, kéo dài người bệnh vẫn cần đến cơ sở y tế để thăm khám/
Khi sử dụng dược liệu, bạn cần phải đảm bảo rửa sạch để tránh lẫn đất, bụi, tránh để lẫn mầm bệnh.
Bên cạnh việc kết hợp các phương pháp trên, mọi người còn cần chú ý chăm sóc cơ thể, tránh tiếp xúc với mầm bệnh hay nguy cơ khiến tình trạng nặng thêm.

Một số thắc mắc thường gặp khi chữa viêm họng bằng cây lược vàng

Dù hiểu công dụng của cây lược vàng chữa viêm họng nhưng khi áp dụng vào thực tế vẫn gặp không ít khó khăn. Nên dưới đây chúng tôi đã tổng hợp và giải đáp các thắc mắc thường gặp để mọi người cùng tham khảo.

Nên dùng cây lược vàng chữa viêm họng cho trẻ em không?

Không nên dùng cây lược vàng để chữa viêm họng cho trẻ em. Vì đây là đối tượng nhạy cảm, dễ gặp tác dụng phụ trong khi các phương pháp thường dùng lá tươi có vị không dễ chịu và khó kiểm soát hàm lượng hoạt chất.

Có thể dùng cây lược vàng cùng lúc với thuốc Tây không?

Không nên dùng cây lược vàng cùng lúc với thuốc Tây vì có thể gây tương tác thuốc. Nếu muốn sử dụng song song, nên hỏi ý kiến bác sĩ.

Chọn lá lược vàng như nào để đạt hiệu quả tốt nhất?

Nên chọn lá lược vàng bánh tẻ, mới hái trực tiếp từ trên cây xuống. Không nên chọn lá quá non vì hàm lượng hoạt chất ít còn lá già lại có vị đắng, chát nhiều khó dùng.

Dùng lá lược vàng tươi hay phơi khô tốt hơn?

Nên dùng lá lược vàng tươi tốt hơn. Vì lá lược vàng tươi giữ được nhiều hoạt chất hơn, đặc biệt là chất chống oxy hóa và kháng viêm. Còn đối với lá lược vàng phơi khô có thể bị giảm một phần dược chất khi phơi dưới nắng gắt.

Bà bầu bị viêm họng dùng được cây lược vàng không?

Không nên, vì hiện tại chưa có nghiên cứu cụ thể nào về tính an toàn của dược liệu với bà bầu. Nếu dùng, nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.

Dùng cây lược vàng khi đang sốt, viêm cấp có nên không?

Không nên dùng cây lược vàng khi đang sốt hoặc bị viêm cấp tính. Loại cây này có tính dược mạnh, có thể kích thích phản ứng viêm hoặc khiến cơ thể mệt hơn trong giai đoạn đang chống lại nhiễm trùng. Chỉ nên dùng sau khi đã qua giai đoạn cấp tính và cần hỏi ý kiến chuyên gia nếu có bệnh nền.

Bài viết trên, Pharmart đã giúp mọi người hiểu hơn về công dụng của cây lược vàng chữa viêm họng và các cách sử dụng sao cho hiệu quả. Dù dược liệu an toàn, ít gây ra phản ứng phụ nhưng mọi người vẫn cần cẩn trọng, tham khảo thêm ý kiến của chuyên gia trước khi dùng.