Phân biệt nhiệt miệng và tay chân miệng: Nhận biết đúng, xử lý kịp thời

Bài viết có: 0 từ - thời gian đọc: 0 phút

05/06/2025 - 12 Lượt xem

Kích thước chữ

Mặc định
Lớn hơn

Chịu trách nhiệm về nội dung

Dược sĩ: Lê Thị Hằng

Là một trong số những Dược sĩ đời đầu của hệ thống nhà thuốc Pharmart.vn, Dược sĩ Lê Thị Hằng hiện đang Quản lý cung ứng thuốc và là Dược sĩ chuyên môn của nhà thuốc Pharmart.vn

Thông tin tác giả

Nhiệt miệng và tay chân miệng là hai tình trạng thường gặp ở trẻ nhỏ, có biểu hiện tương tự như loét miệng, sốt nhẹ, khiến cha mẹ dễ bị nhầm lẫn. Tuy nhiên, mức độ nguy hiểm và cách xử lý hoàn toàn khác nhau. Hiểu rõ sự khác biệt sẽ giúp phụ huynh chăm sóc con đúng cách, tránh hậu quả đáng tiếc.

Nhiệt miệng và tay chân miệng có phải là một bệnh không?

Không. Đây là hai bệnh lý hoàn toàn khác nhau:

Tiêu chí	Nhiệt miệng	Tay chân miệng
Nguyên nhân	Viêm loét do thiếu vitamin, tổn thương nhỏ, stress	Bệnh truyền nhiễm do virus (Coxsackie A, Enterovirus 71...)
Lây nhiễm	Không lây	Rất dễ lây qua đường tiêu hóa, hô hấp, tiếp xúc
Mùa hay gặp	Quanh năm, đặc biệt khi thay đổi thời tiết	Rộ mùa hè, cao điểm từ tháng 3–5 và 9–11

Nhiệt miệng và tay chân miệng là hai bệnh khác nhau

So sánh toàn diện nhiệt miệng và tay chân miệng theo Bộ Y Tế

Tiêu chí	Nhiệt miệng	Tay chân miệng
Vị trí tổn thương	Chỉ trong miệng: mặt trong má, lợi, lưỡi	Miệng + tay, chân, mông
Hình dạng nốt	Loét nhỏ, tròn, bờ đỏ, đáy trắng hoặc vàng, kích thước 3 - 6mm	Mụn nước hình bầu dục, nổi trên nền hồng ban, kích thước 2 - 3mm
Số lượng	Ít, thường chỉ 1–3 vết	Nhiều, xuất hiện rải rác ở nhiều vùng
Cảm giác kèm theo	Đau nhẹ khi ăn, không sốt hoặc sốt nhẹ	Sốt cao, đau miệng, biếng ăn, quấy khóc
Tiến triển	Nhẹ, tự khỏi sau 5–7 ngày	Có thể tiến triển nhanh, gây biến chứng nặng nếu không điều trị kịp
Biến chứng	Gần như không có	Có thể gây viêm màng não, viêm cơ tim, tử vong nếu không theo dõi sát
Độ tuổi phổ biến	Mọi độ tuổi	Trẻ 6 tháng đến 5 tuổi

Ba mẹ có thể quan sát kỹ các đặc điểm mụn để phân biệt nhiệt miệng và tay chân miệng

Cả tay chân miệng và nhiệt miệng đều gây cảm giác khó chịu khi ăn uống

Điều trị và phòng ngừa nhiệt miệng & tay chân miệng

Tiêu chí	Nhiệt miệng	Tay chân miệng
Phương pháp điều trị	- Không cần dùng thuốc đặc hiệu - Vệ sinh răng miệng sạch sẽ (súc miệng nước muối loãng, nước lá trà xanh) - Bổ sung vitamin C, B12, kẽm - Dùng gel bôi giảm đau nếu bé đau nhiều	- Không có thuốc kháng virus đặc hiệu - Điều trị triệu chứng tùy theo phân độ. Với ca do EV71 cần theo dõi sát và nhập viện
Thực phẩm nên dùng	- Súp, cháo loãng, thức ăn mát - Uống nhiều nước lọc, nước dừa - Tránh đồ cay, nóng, giòn cứng	- Cháo, súp ấm, không mặn, không chua - Tránh thực phẩm kích thích (nước cam, đồ chiên, cay, cứng) - Cho bé uống nhiều nước
Thời gian phục hồi	5–7 ngày (nếu chăm sóc đúng)	7–10 ngày, theo dõi sát 3–5 ngày đầu – là giai đoạn nguy hiểm cao nhất
Cách phòng ngừa hiệu quả	- Đánh răng đúng cách 2 lần/ngày - Tránh cắn lưỡi, cắn má - Bổ sung vitamin đầy đủ - Uống đủ nước	- Rửa tay với xà phòng trước/sau ăn và sau khi đi vệ sinh - Khử khuẩn đồ chơi, sàn nhà, tay nắm cửa - Không cho trẻ tiếp xúc người bệnh - Cách ly trẻ bệnh ít nhất 7 ngày hoặc đến khi không còn triệu chứng
Chăm sóc tại nhà	- Giữ bé nghỉ ngơi - Hạn chế hoạt động mạnh - Giữ tâm lý bé ổn định	- Cách ly tại nhà - Theo dõi sát nhiệt độ, dấu hiệu thần kinh - Không nên cho bé đến trường sớm nếu chưa khỏi hẳn

Cách xử trí ban đầu khi chưa rõ là nhiệt miệng hay tay chân miệng

Nếu trẻ bắt đầu có loét miệng, sốt, hoặc nổi mụn bất thường:

Không tự ý dùng kháng sinh hoặc thuốc bôi mụn miệng.
Theo dõi kỹ triệu chứng trong 24–48h: nếu chỉ loét nhẹ, không sốt, không mụn ngoài miệng → nghi là nhiệt miệng.
Cách ly tạm thời bé khỏi môi trường đông trẻ (nhà trẻ, lớp học) nếu nghi ngờ tay chân miệng.
Đưa trẻ đi khám ngay nếu thấy: mụn nước ở tay, chân, mông – kèm sốt cao, bỏ ăn, mệt lả, nôn ói hoặc li bì.

Giải đáp băn khoăn thường gặp về bệnh nhiệt miệng - tay chân miệng

Nhiệt miệng có cần uống thuốc không?

→ Không bắt buộc. Có thể tự khỏi sau vài ngày nếu chăm sóc đúng cách.

Tay chân miệng có bị lại không?

→ Có. Trẻ có thể mắc lại do nhiễm các chủng virus khác nhau.

Dấu hiệu nào cảnh báo tay chân miệng chuyển nặng?

→ Sốt không hạ, nôn nhiều, co giật, mệt lả, thở nhanh, lừ đừ, tay chân lạnh.

Có nên dùng thuốc bôi khi bị nhiệt miệng?

→ Có thể dùng thuốc bôi giảm đau, sát khuẩn miệng nếu bé quá đau, nhưng nên theo chỉ định bác sĩ.

Phân biệt đúng giữa nhiệt miệng và tay chân miệng không chỉ giúp tránh điều trị sai cách mà còn bảo vệ trẻ khỏi những biến chứng nguy hiểm. Nếu thấy trẻ có dấu hiệu bất thường, đừng chần chừ – hãy đưa con đi khám tại cơ sở y tế uy tín. Lưu lại bài viết để tham khảo khi cần và chia sẻ để nhiều phụ huynh cùng biết cách xử trí đúng!